Anh thương em

Anh thương em

- Trích “Phép Tắc Người Con”，Bài 8
- Theo Zhengjian，Kiến Thiện biên dịch

Anh thương em, em kính anh
Anh em thuận, hiếu trong đó
Nhẹ tiền bạc, oán nào sinh
Lời nhường nhịn, giận tự hết

● Diễn giải

Người anh nên yêu thương người em, người em nên tôn kính người anh. Anh em có thể chung sống hòa thuận thì đạo hiếu đã ở trong đó rồi. Giữa anh em với nhau, xem nhẹ vấn đề tiền bạc của cải thì oán hận sinh ra từ đâu ? Lời ăn tiếng nói giữa anh em với nhau cần nhẫn nhịn, nhường nhịn nhiều hơn thì tức giận tự nhiên tiêu trừ.

● Câu chuyện tham khảo: NẤU ĐẬU ĐỐT CÀNH ĐẬU, TÀO THỰC LÀM THƠ TRONG BẢY BƯỚC CHÂN

Ngụy Văn Đế Tào Phi thời Tam Quốc và em trai là Tào Chương, Tào Thực đều do Biện Thái hậu sinh ra. Tào Phi sau khi kế thừa ngôi vị của Tào Vũ Đế Tào Tháo, vì đố kỵ Nhậm Thành Vương Tào Chương vũ dũng cường tráng nên đã dụ dỗ lừa Chương ăn táo có thuốc độc mà chết, thái hậu giải cứu không kịp. Tào Phi lại muốn hãm hại Đông A Vương Tào Thực, thái hậu nói: “con đã sát hại con trai ta là Nhậm Thành, không được sát hại con trai ta là Đông A nữa”. Ngụy Văn Đế đã lệnh cho em trai Tào Thực phải làm được bài thơ trong bảy bước chân, nếu không làm được sẽ bị xử tội nặng. Tào Thực lập tức làm bài thơ rằng:

Nấu đậu để làm canh
Lọc đậu để lấy nước
Cành đậu đốt đáy nồi
Ở trong nồi đậu khóc
Vốn một gốc sinh ra
Đốt nhau sao quá ác

Tào Văn Đế nghe xong, nét mặt lộ vẻ xấu hổ, lòng cảm thấy rất hổ thẹn.

（Nguồn: “Thế thuyết tân ngữ” của Lưu Nghĩa Khánh nước Tống thời Nam Bắc Triều）

● PHỤ CHÚ

Bài thơ “Thất Bộ thi” của Tào Thực

　七步詩
　煮豆持作羹，漉菽以為汁
　萁在釜下燃，豆在釜中泣
　本是同根生，相煎何太急

Âm Hán Việt:

　Thất bộ thi
　Chữ đậu trì tác canh
　Lộc thục dĩ vi trấp
　Cơ tại phủ hạ nhiên
　Đậu tại phủ trung khấp
　Bản thị đồng căn sinh
　Tương tiễn hà thái cấp

Dịch nghĩa:

　Đun đậu nấu làm canh
　Lọc đậu để lấy nước
　Cành đậu đốt ở dưới nồi
　Hạt đậu ở trong nồi khóc
　Vốn từ một gốc sinh ra
　Sao lại đốt nhau khốc liệt như vậy ?

⒈ Nguyên tác

兄 道 友　弟 道 恭
兄 弟 睦　孝 在 中
財 物 輕　怨 何 生
言 語 忍　忿 自 泯

⒉ Âm Hán Việt

Huynh đạo hữu, đệ đạo cung
Huynh đệ mục, hiếu tại trung
Tài vật khinh, oán hà sinh
Ngôn ngữ nhẫn, phẫn tự mẫn

⒊ Chú thích:

- Huynh đạo: đạo làm anh, đạo có nghĩa là đạo lý, phép tắc.

- Hữu: hữu ái, thương yêu.

- Cung: cung kính.

- Mục: hòa mục, hòa thuận.

- Khinh: xem nhẹ, coi nhẹ.

- Oán: oán hận.

- Hà sinh: từ đâu mà sinh ra. Hà có nghĩa là đâu, ở đâu, sao. Sinh có nghĩa là sinh ra, sản sinh.

- Nhẫn: nhẫn nhịn, nhẫn nại, nhường nhịn.

- Phẫn: phẫn nộ.

- Mẫn: tiêu trừ.